U bent op zoek naar een goochelaar? Bel 0318-727828 of 06-20285267, of mail naar info@goochelaars-nederland.nl.
Home | Goochelen | Uit de oude goocheldoos | Micro(foon)magie
Micro(foon)magie
Bezoekers van de V.O.C.-dag in Maarssen zullen zich zeker nog herinneren welke pech de Vlaamse artiest Rafalee overkwam: de microfooninstallatie deed het niet. Omdat Rafalee doof is, merkte hij niet dat zijn conference onverstaanbaar was en hoorde hij ook niet wat er in de zaal geroepen werd om hem daarop attent te maken. Het voorval demonstreerde weer eens hoezeer artiesten afhankelijk zijn van een goed functionerende geluidsversterking.Nadenkend over het thema kwam ik tot een verrassende ontdekking: nooit ofte nimmer lees je in de vakliteratuur iets over het gebruik van de microfoon! Hoewel er op de V.O.C.-dag 1994 een hele lecture aan het onderwerp gewijd was, heb ik toch vaak de indruk dat veel goochelaars bij het voorbereiden van hun optreden geen seconde aandacht besteden aan hoe ze die microfoon optimaal kunnen gebruiken. Velen zien dat attribuut als een soort noodzakelijk kwaad, slechts weinigen proberen van een mogelijke vijand een vriend te maken. Omdat negen van de tien goochelaars spreken tijdens hun werk, is het misschien zinnig eens wat dieper op dat microfoongebruik in te gaan.
Wanneer kunnen we spreken van een perfect gebruik van de microfoon? Eigenlijk is het antwoord doodsimpel: als het niemand in de zaal opvalt dat het ding er überhaupt is! Geen gehannes met hoger of lager stellen, geen correctie van het geluidsvolume tijdens het optreden, geen gestuntel met standaard en snoeren en - het allerbelangrijkste - geen hinderlijk afdekken van het gezicht door een verkeerd vastgehouden microfoon.
Globaal kun je artiesten in twee groepen verdelen. Sommigen reizen met hun eigen geluidsinstallatie, anderen moeten het doen met de apparatuur die er net op die avond en in die zaal beschikbaar is. Beginnen we met die laatste groep.
OMHANGEN
Nemen we aan dat u in het theater, de nightclub, het restaurant of welke werklocatie ook een normale microfoon op een standaard aantreft. De eerste beslissing is nu: laat ik tijdens mijn optreden de microfoon op die standaard zitten of haal ik hem er af - wat altijd mogelijk is - en gebruik ik hem als handmicrofoon? Bij trucs waarbij niet gelopen wordt (voorbeeld het 'zes min drie is zes'-effect met speelkaarten of bankbiljetten), is er geen enkel bezwaar tegen de micro gewoon op de staander te laten zitten. Voor andere trucs echter, waarbij wel heen en weer gelopen en tegelijkertijd gesproken moet worden, hebben we beslist een handmicrofoon nodig. Het probleem is alleen dat voor de meeste goocheltrucs beide handen vrij moeten zijn en niet een. 'Als de microfoon klein genoeg is, kunnen we hem in de borst zak steken. Lukt dat niet, dan moet hij om de hals gehangen worden en wel zo, dat het apparaat zich ongeveer op borsthoogte bevindt. Overigens is voor dat omhangen een koordje of kettinkje met een klem nodig. (De Engelse goochelaar Alan Shaxon heeft op vroegere NMU-congressen die hulpmiddelen gedemonstreerd en er terecht op gewezen dat eigenlijk iedere goochelaar zo'n ding in zijn bagage zou moeten hebben!)Zo'n omhangmicro is ook dringend nodig, wanneer er een of meer toeschouwers op het toneel gehaald worden, met wie dan een gesprekje ontstaat. Uw micro is zonder meer in staat ook de tekst van die assistenten op te vangen. Wilt u tijdens uw optreden beide technieken afwisselen (soms standaard, soms handmicro), dan doet u dat natuurlijk; als het maar volgens een tevoren gemaakt plan gebeurt en niet volgens het toeval van het moment. 'Everything should have a reason', zeggen Engelse showmensen en dat geldt ook hier. Het punt waar alles om draait, is dat een publiek nooit moeite moet doen om te verstaan wat er op het toneel gezegd wordt. Dat klinkt nogal vanzelfsprekend, maar is het kennelijk niet. Vooral tijdens close-up demonstraties zie je het nogal eens misgaan, wat dat betreft.
OPETEN
Wat ik nu ga beweren, zal mij door niet-goochelende showcollega's niet in dank afgenomen worden: in Nederland houden bijna alle sprekende en zingende artiesten de microfoon veel te dicht bij hun mond. Moderne microfoons kunnen technisch veel meer dan men veronderstelt, er is geen enkele reden die dingen als het ware op te eten. De gouden regel is deze: DE MICROFOON MAG NOOIT HET GEZICHT AFDEKKEN! Het menselijk gelaat is het expressiemiddel bij uitstek, dat mag je nooit geheel of gedeeltelijk achter zo'n microfoon verstoppen. Amerikaanse vocalisten en Franse chanson-sterren weten zulke dingen al zolang de microfoon bestaat. Kijkt u eens naar de foto van Yves Montand. De microfoon staat niet alleen precies op de juiste hoogte, maar is ook piepklein. Die enorme bakbeesten uit de begintijd van de geluidstechniek zijn ondingen, die allang op de vuilnisbelt horen. Zo'n knopmicrofoon, zoals Montand gebruikt, is in geen enkel opzicht storend; toch heb ik hem daarmee ook in de grootste zalen een volmaakte geluidsweergave horen bereiken.AANSCHAFFEN
Ja, alles goed en wel, zult u zeggen, maar een artiest van die grootte werkt natuurlijk met zijn eigen installatie en is niet van de kunsten en kuren van schnabbelapparatuur afhankelijk. Dat is juist, en daarom zou elke goochelaar in wiens nummer een goede geluidskwaliteit essentieel is voor het succes, er eens serieus over moeten denken een eigen geluidssysteem aan te schaffen. Ideaal is uiteraard een draadloze microfoon, zo'n klein hulpmiddel dat je op de revers of als keelmicrofoon onder de boord kunt dragen. Goedkoop zijn die spullen niet, maar de uitgave loont altijd. Draadloze microfoons geven een ongekend gevoel van vrijheid en zekerheid. Sommige collega's hebben met zo'n installatie zelfs supersluwe trucs uitgehaald; leest u nog maar eens na wat de pickpocket Dominique ooit uitgedacht heeft (Informagie van januari 1993, blz. 8). Een enorm voordeel is bovendien dat je met een 'lichaamsmicro' zonder bezwaar de zaal in kunt lopen, al was het alleen maar om een paar speelkaarten te laten trekken. U kent die situatie wel: de goochelaar wandelt zonder micro het publiek in en op hetzelfde moment kan niemand meer volgen wat er gebeurt. Zelf heb ik voor dat probleem ooit eens een simpele oplossing gevonden, die ik hierbij graag verklap. Vóór je de zaal in loopt in twee zinnen duidelijk aankondigen wat je daar precies gaat doen, daarna zo kort mogelijk in die zaal blijven en terug op het toneel in één zin herhalen wat je net hebt gedaan. Het motto dient te zijn: duidelijkheid voor alles!Omdat er zoveel verschillende soorten microfoons in gebruik zijn, die allemaal hun eigen speciale eigenschappen hebben, is het altijd verstandig de technicus van de zaalversterking te raadplegen. Hij zal de artiest kunnen inlichten over de mindere of meerdere mate van 'gerichtheid' van de microfoon. Ook zal een zorgvuldige geluidsvakman waarschuwen voor het gevaar van 'rondzingen', u weet wel: die snerpende bijgeluiden die ontstaan wanneer de artiest met zijn microfoon in de baan van de luidsprekers komt. Alles wat met geluidsreproduktie te maken heeft, is nu eenmaal een gevoelige materie met allerlei voetangels en klemmen. Reden temeer, dacht ik, om er voldoende aandacht aan te besteden tijdens de voorbereiding van een optreden. Laat ik proberen een aantal belangrijke punten nog eens kort samen te vatten.
- Besef dat de kwaliteit van wat je hoort even belangrijk is als de kwaliteit van wat je ziet.
- Maak er een tweede natuur van de microfoon niet tegen uw gezicht aan te plakken. De juiste hoogte is vlak onder de knoop van de das (of het smokingstrikje).
- Gebruik nooit een microfoon op standaard, wanneer er op het toneel met zaalassistenten gesproken moet worden.
- Kijk eens in uw spaarpot. Zou een perfecte draadloze microfoon niet een even goede investering zijn als het kopen van een nieuwe illusie? (O jee, nu krijg ik alle dealers tegen me...)
- Hoe amusant het tv-spelletje 'Doet-ie het of doet-ie het niet?' ook kan zijn, bij microfoons en versterkers is het beter zulke risico's te vermijden. Probeer ruimschoots op tijd aanwezig te zijn voor een grondige 'sound-check'. Dat kost tijd, maar geeft in ruil een portie zekerheid en zelfvertrouwen.
Dick Harris
Dit artikel is gepubliceerd op maandag 25 november 2013 om 11.23 uur en komt uit de Informagie (jaargang 7, nummer 2, november/december 1995), het Nederlandse vakblad voor de goochelkunst. Het artikel is met toestemming van de eindredacteur geplaatst op deze website.
