U bent op zoek naar een goochelaar? Bel 0318-727828 of 06-20285267, of mail naar info@goochelaars-nederland.nl.
Home | Goochelen | Uit de oude goocheldoos | Artiest - Hoe word je dat? (1)
Artiest - Hoe word je dat? (1)
Het is zo'n cliché dat je steeds weer hoort, wanneer het gesprek over showbusiness gaat: 'Artiest kun je niet worden - je bent artiest of je bent het niet!' Zoals zovele cliché's bevat ook deze kreet een piepkleine kern van waarheid, maar een veel groter deel aan generalisatie. Goochelaars die serieus iets willen bereiken in hun kunst, zouden er goed aan doen spreuken als 'Artiesten worden geboren, niet gemaakt' zo snel mogelijk te vergeten.Toegegeven, sommige collega's zijn inderdaad "in het vak" geboren. Okito had vijf generaties Bamberg als artistieke erfenis en Nic Niberco kreeg het goochelen van zijn vader Bercelini als het ware met de paplepel ingegoten. Maar dat zijn uitzonderingen. Bij de overgrote meerderheid van de goochelaars hebben we te maken met enthousiast gebleven amateurs, die van hun hobby hun beroep konden maken en er door eigen inspanning in slaagden in dat beroep niveau, klasse en soms zelfs sterkwaliteit te bereiken. Door eigen inspanning, jazeker - want je kunt er wel degelijk een hele hoop zelf aan doen.
Persoonlijkheid
Laten we beginnen bij het begin, Hoe gaat het in de meeste gevallen? Een jongen krijgt op een gegeven moment zin in goochelen, meestal via een toverdoos, een boekje of een kennis die een paar simpele trucjes kan vertonen. Soms maakt dat goochelen dan na enige tijd plaats voor andere hobby's, maar vaak genoeg ook springt de vonk over en probeert de jongeman zich verder in de kunst te bekwamen. Dat is de belangrijke fase waarin de trucjesvertoner een artiest moet zien te worden.Wat is nu eigenlijk de definitie van dat magische begrip artiest? In feite is het doodsimpel: een artiest is iemand die in de allereerste plaats zijn eigen persoonlijkheid aan het publiek 'verkoopt'. Alles wat hij op een toneel doet, of dat nu zingen, confereren, goochelen of wat dan ook is, het zijn niet meer dan hulpmiddelen om zichzelf te presenteren. Zodra die middelen belangrijker worden dan degene die ze toepast, zullen toeschouwers hooguit zeggen: "Een leuk nummer, een amusant optreden", maar nooit: "Wat een artiest!".
Een typisch voorbeeld van wat ik bedoel was het recente optreden van Marco Tempest. Leest u het verslag van zijn show in het vorige nummer nog maar eens na. Deze ambitieuze goochelaar gaat in zijn vernieuwingsdrang zover dat de vele technische hoogstandjes zijn eigen persoonlijkheid grotendeels verdringen. Een uur na het verlaten van het theater ben je al vergeten hoe de man er uit zag. Je herinnert je alleen computers, roboteffecten, laserstralen en een overdaad aan geluid. Bij hem waren de middelen het doel zelf geworden en dat is dodelijk voor elke artistieke prestatie. Het andere uiterste is iemand als David Copperfield. Hij haalt nog veel meer materiaal overhoop dan Marco Tempest, maar hij verkoopt in de eerste plaats zichzelf. Wanneer u de theatershow van Copperfield hebt gezien dan kunt u op dit moment een kleine test uitvoeren. Sluit voor een ogenblik uw ogen en denk terug aan die show. Wat ziet uw geestesoog? Niet al die kisten en kasten, illusies en effecten, nee, u ziet in gedachten de persoon David Copperfield. Meer kun je als artiest moeilijk bereiken.
Het spreekt vanzelf dat niet iedere goochelaar een superstar als David de Grote kan worden, maar niets belet ons van deze grootmeester het een en ander te leren.
Toneelspeler
De eerste stap daartoe is het analyseren waarin het geheim schuilt van persoonlijkheid, van uitstraling, van charisma. Zodra je je daarin gaat verdiepen, ontdek je iets elementairs. Sommige grote artiesten zijn op het toneel precies zo als in het dagelijks leven, anderen daarentegen spelen duidelijk een rol tijdens hun werk. Robert Houdin, een van de geniaalste goochelaars aller tijden, heeft het ooit treffend geformuleerd: "Een goochelaar is een toneelspeler die de rol van tovenaar speelt". Van diegenen die overdag dezelfde persoonlijkheid hebben als 's avonds was Tommy Cooper een goed voorbeeld. Een wat grove, onverschillige man, een levensgenieter met een duidelijke uitstraling van het kan me allemaal geen donder schelen. Een ander voorbeeld uit eigen land: het gentleman-imago van Fred Kaps verschilde absoluut niet van zijn privégedrag; ik spreek uit eigen ervaring.De andere groep bestaat uit artiesten die op het toneel consequent een toneelstukje opvoeren. De illusionist Kalanag was zo iemand. In zijn show speelde hij de leuke gezellige oom die op elk familiefeestje de stemmingmaker is en met kennelijk plezier de hele boel aan de gang houdt. Privé was hij een ongelikte beer, een sluwe intrigant, een uitgekookte zakenman, eigenschappen die het publiek niet zou vermoeden tijdens zijn optreden. Hij speelde een rol en hield die een levenlang vol.
Terugkomend op ons onderwerp "Hoe word je artiest" adviseer ik om te beginnen dit: probeert u er achter te komen welke rol u speelt wanneer u optreedt. Bent u 100% uzelf óf straalt u een karakter uit dat afwijkt van uw privégedrag? Pas wanneer u dat eenmaal weet, volgt de tweede stap. Dat toneelimago kan en moet geperfectioneerd worden. Daar zijn methoden voor, de 'tricks of the trade'. Over de puur technische middelen heb ik in dit blad al vaak geschreven. Er bestaan echter ook psychologische middelen om een bepaald imago overtuigend(er) te maken. Op die, vaak subtiele, raffinesses kom ik in het volgende nummer graag uitvoerig terug.
Dick Harris
Dit artikel is gepubliceerd op zaterdag 8 februari 2014 om 09.10 uur en komt uit de Informagie (jaargang 7, nummer 4, maart/april 1996), het Nederlandse vakblad voor de goochelkunst. Het artikel is met toestemming van de eindredacteur geplaatst op deze website.
